2
TE
KARERE O PONEKE.
Ko te kai rapu, ko ia te kite.
MANE, 10 o MEI, 1858.
HE whakakite ta tenei Nupepa i
nga ritenga e whai ahua ai, e whai
ingoa ai te iwi maori He aha i mei-
nga ai kia noho noa iho tenei iwi i
roto ano i tona ahua maori? Kahore:
kei te puare ano nga huarahi o te
mohiotanga ki te tangata maori.
Ahakoa rangatira, ahakoa tutua te
tangata, ahakoa kiritea, ahakoa pango,
e tika ano kia tango tahi ratou i nga
hua o to mohiotangakia noho tahi
ratou i roto i te rangimarie, i runga
hoki i nga ritenga marama e whaka-
nuia nei.
He iwi kuare ra hoki te pakeha i
nga wa onamata: a, na te uaua ki te
kimi, ua te whai tonu, i whiwhi haere
ai tenei iwi ki nga ritenga e manaware-
katia nei. Ko nga whakaaro o nga
tohunga he mea ta ki te pukapuka
waiho aua hei akoranga ma nga wha-
katupuranga o muri iho. Na konei
i nui haere ai te mohio, i whai ingoa
ai, i whai mana ai, tenei iwi. Miharo
noa te maori ki te mohio, ki te mana,
o tenei iwi o te pakeha!
Otira, kei ki te tangata maori e
kore ia o tomo ki tenei huarahi, kei
ki ranei ekore e riro i a ia nga wha-
kaaro nui o te pakeha. Kaore: e
tomo ano iae riro ano i a ia. Ma-
na ka hiahia, ka tomomana ka
uaua te kimi, ka riro i a ia.
Ko te he o tenei hanga o te tangata
maori, he mangere. He mangere ki
te kimi i nga mea e ahua tangata ai
iahe mangere ki te whai i nga ri-
tenga pai a tona tuakana pakehahe
mangere ki te whakawhiwhi i a ia ake
ki nga ahuarekatanga o te ngakau
maramahe mangere ki te hanga
whare monahe mangere ki te horoi
i tona tinana, i ona kakahu hokihe
mangere ki te arahi atu i ana tamariki
ki nga kura kua oti te whakatu e to
matua aroha e te Kawana. Ae, e
hoa ma, he mangere te he o te ta-
ngata maori. Kua maha ke nga tau
o to pakeha ki enei motu, na e noho
tonu ana te maori inaianei i roto ano
i tona ahua maoriahua kuare nei.
Ko nga whare, ko nga kakahu, kei te
kino tonuko nga tinana kei te paru
tonuko nga whakaaro kei te kuare
tonu. Na te aha, ianei, e hoa ma?
na. te mangere ra pea o tenei hanga
o te tangata maori. Engari kia wha-
karerea te mangere ka tahi ka piki
haere ai i roto i nga iwi o te ao nei
ko reira whai ingoa ai, whai mana ai
hoki.
Tena ki te mau tonu ki tona ahua
maori e kore e roa kua noa tenei
iwi, kua pirau, kua mahue toua ingoa
iwi,pera me te ahi e pirau ana.
Kia oho, e hoa ma, pehia rawatia
te mangere, apohia nuitia nga mea e
tumau ai te iwi maori 1
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Aramoho, Whanganui,
Aperira 26, 1858.
E hoa,
Tenei taku kupu Io akoe kia
taia aku korero ki roto ki tou nupepa,
kia rongo te tokomaha ki oku whaka-
aro mo te Wakawa, o tenei Mutu o
Niu Tirene.
E hoa ma, e nga Pononga o te Atua
mo nga kai whakahaere tikanga o te
Atua, o te Kuini hoki, tena ra komou
katoa! E hoa ma, tenei taku korero ki a
koutou, kia pai ta koutou wakawa i te
he o te tutua, raua ko te rangatira.
Tenei to take i mohio ai au, ki te he
te tutua raua ko te rangatira, ka wa-
kawakia raua ki te tikanga o te waka-
wa. Na ahakoa i pono te korero o te
tutua, i he ta te rangatira; tamia iho
ta te tutua, wakatikaia ana ko ta te
rangatira. Ka whai ki tona mana. ki
tona nui ki tona tikiteke.
E hoa mo, e mea ana ahau e he
ana tenei tikanga, no nga wa ano pea
ia te Purewa-o-te-Rangi e ora aua
tenei ture o tatou, i te kura o to
maori omua, koi te kukuku, koi haha,
koi mataraha.
E noa ma, e he aua tenei tikanga
o tatou, ara, te waiho i nga mahi pai,
i nga mahi pono o te Atua, kaha rawa
i runga i ta koutou mana maori o
mua. Waihoki e mea ana ahau,
kahore ta te pakeha tikanga i te pe-
nei, e rangi e haere ana ratou i runga
i nga mahi pai, i nga mahi pono o te
Atua kaha rawa.
Heoi ano aku kupu. Naku,
Na PEHIRA KARATAU.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o. Poneke,
Otaki, Aperira, 1858.
E nga tangata katoa o Niu Tirene,
whakarongo mai koutou katoa ki tenei
kupu. E noho tetengi ana tatou i
tenei ao, e ki ana ko te whakaaetanga
ki te Atua he kanga tera ki o tatou
tupuna. Kei riri mai koutou ki au,
kei kawe ke koutou.
Me tao ki te uma o tatou tupuna.
Ko te hohoro noa o taku whakaae ki
te Ture tapu kua tukua nei ki a tatou
kua rite te kupu pono ki a tatou kei
a 2 Pita 11, 22. Tenei ano tetehi kupu
mo nga tupuna, Karatia 11; 18. Ko
taku whakaaro, hei a te Kuini tatou,
hei te tupuna hou, kei retia oratia
tatou, e Hatana kei a 2 Timoti 11,
26. Ko tenei me hoki ki te Hepara
me te Pihopa o tatou wairua 1 Pita,
11, 2.3.
Na PARAKAIA POUEPA TUHANGA-
HANGA.
Ki te Kai tuhi o te Karere o Poneke.
Otaki, Aperira, 1858.
E hoa, mau ano e tuku atu atu
tenei reia Ia to tatou Karere, Kia
hohoro tonu to hoatu atu i tenei reta
kia taia, kia hohoro ai nga pakeha o
runga o raro te kite i tenei korero,
me nga maori hoki o runga o raro.
E hoa ma, e nga pakeha katoa me
me nga maori katoa, o runga o raro
o waenganui, whakarongo mai koutou
katoa. He Pereti kei Otaki e mahi
nei, e rua aua Pereti, he mea kani
nga rakau, he Matai nga rakau nui o,
raro, he Kahikatea nga paraki o runga
o aua Peretihe mea kanikani. Ko
te matotoru o nga rakau whakawhiti
1 putu, 1 inihi, ko te whanui I putu;
4 inihi; ko te matotoru o nga paraki
2½ inihi; ko te roa o nga rakau wha-
kawhiti 24 putu; ko te whanui o aua
Pereti 11½- putu. Ko te Ture kua oti
te whakarite mo te mahinga o aua
pereti; mo utu, ka whiti ai te tangata |