karongo ki ta te takuta. Na ehara i te ako

a te takuta i mate ai, engari na tona ngakau

riro ke ki tana i hiahia ai. Inahoki ta

Paora ano; " Na e tapu ana te Ture, ko te

korero e tapu ana e tika ana e pai ana. I

meinga koia te mea pai hei mate moku ?

Kaore rapea. " Koia hoki ko te Ture o i

Ingarani he mea ako i te tangata kia ora ai

ia, ka kore e whakarongona ka waiho hei

mate mona. ]

Nepia, Akuhata 12, 1867.

KI A TE KAI TUHI O TE WAKA MAORI.

E hoa, he tuhi atu tenei naku ki nga

maori o Heretaunga kia rongo mai ratou ki

taku whakaaro mo to ratou mate e mate nei

ratou i tenei takiwa i a ratou " nama. "

E hoa ma. Tenei au te noho pouri nei

ki te nui o to koutou raruraru e taumaha

nei i runga i a koutou i tenei takiwa—kaore

he okeokenga ake, kaore he aha. Inahoki

he nui nga tamana e puta ana ki a koutou i

enei rangi—kaore he rangi i kore ai e tae

mai he tangata ki te tono tamana mo etahi

o koutou. Akuanei tona mutunga iho o

tenei mahi he muru taonga, he hopu tonu

ranei i te tangata—ko to te Ture tikanga

hoki ia. Ki te penei tonu he ritenga ekore

e roa ka rawakore rawa atu koutou, ka noho

mate noa iho. Na, kai to aroha au ki a

koutou. Kaore he tikanga ki taku titiro

kia penei tonu koutou, He iwi whai rawa

koutou, e puta nui ana te moni ki a koutou

i roto i nga reti, i nga whenua kua hokona

hoki. Mehemea e ata whakahaere ana a

koutou rawa ekore koutou e mate; penei

ka rite nga " nama, " ka ora hoki koutou.

Ka rua nga tikanga i mate ai koutou—ko

te kore e mohio ki te whakahaere i o kou-

tou rawa katahi, ko te moumou i nga rawa

ki te maka noa ka rua—ki te maka noa ki

nga hakari, ki nga kai hau kai, ki nga nga

ke atu kaore e kitea he hua o roto. Ki te

waiho ma koutou ake ano e whakahaere i a

koutou mahi i roto i tenei takiwa o te mate,

o te tamana, o te aha, akuanei koutou ta-

hurihuri noa ai ekore e kite i te huanui o

te ora. I te rapu tikanga au hei oranga

mo koutou—a, ki taku whakaaro kotahi

tonu ano te tikanga, koia tenei, ka korero-

tia nei e au akuanei. Ki te whakarongo pu

koutou ki taku e ako atu nei ekore e maha

nga tau kua ora rawa koutou; ki te kore,

ka mate koutou—mate rawa. Ko taku i

mahara ai me tono ki nga pakeha whai

rawa he moni hei whakarite i nga nama.

Kaore he kore o te moni mehemea e mara-

ma ana te ngakau o te pakeha ki te whaka-

hokinga mai o ana moni. Taku tikanga

ta te pakeha, ka tukua mai e te tangata be

moni ki au ka hoatu e au taku hanga, taku

hoiho, taku whare, tuku whenua ranei, ki

a ia mau ai hei whakapono mo taku whaka-

hokinga atu i ana moni i te takiwa i whaka-

ritea ai; a ka rite i au ana moni i homai ai

katahi ka hoki mai taku hanga ki au ano.

He mea utu te moni homai pera. E rite

ana hoki te moni ki etahi mea katoa atu.

Ka riro mai te mea a te tangata ki au

whakamahi ai ki runga ki aku mahi ka

utua e au nga tau katoa i waiho ai ki au

taua mea. Koia hoki me te moni a te

tangata kai te peratia ano, ka utua e au te

takiwa i takoto ai ki au ana moni—kei

runga kei nga rau te whakahaeretanga o

nga utu. He tokomaha nga pakeha o

Nepia kai te penei i tenei takiwa. Ka

homai e nga peeki [e te pakeha noa atu

ranei] he moni ki te tangata e tono ana ka

hoatu e taua tangata toua piihi whenua,

ona hipi ranei, nga huruhuru ranei hei tohu

tiaki i te utunga atu—ka rite, katahi ka

hoki atu ana hanga. He mea tuhi marire

e nga roia nga ritenga katoa ki te puka-

puka, tuhituhi rawa e te tangata e tono ana

e te tangata hoki e homai ana i o raua ingoa

o o

ki roto, katahi ka kawea taua pukapuka

ki te Hupirimi Kooti takoto ai. Ka rite

aua moni te whakarite atu ka tuhia ano ki

te pukapuka ka kawea ano ki taua Kooti

takoto ai kia mohiotia e te Kooti kua rite

—heoiano, " noho maaha ana. haere maaha

ana. " Na e mea ana au me penei ano hoki

koutou nga rangatira e whai whenua ana,

me waiho ko nga whenua hei taki mai i te

moni. Ko te ingoa kau o te whenua e

tuku atu ko te tinana hei a koutou

ano mau ai hei retinga, hei ahatanga

atu. Ka riro be moni i a koutou hei

whakarite i nga nama me waiho ko nga

moni reti o te whenua hei wha-

kautu i aua moni. Me wahi nga reti, ku

tetahi wahanga me tuku hei whakarite i nga

— o

moni i homai e te peeki e te pakuha, atu ra-

nei, ko tetahi wahanga me waiho hei oranga

mo koutou. A me penei tunu i roto i nga

tau katoa tae noa ki te takiwa e rite ai nga

moni i tonoa e koutou; heoi, katahi ku

marama koutou, ko nga whenua ku toe ano

hoki katoa ki a koutou. Engari ekore e

tika kia tangohia e koutou ake ano nga

reti koi kawea e te hiahia o te ngakau ku

rukea katoatia atu ki te hanga noa iho,

ekore hoki e toe etahi hei whakarite i nga

moni i tonoa e koutou—ka peratia, ekore e

hoki nga whenua. Engari me whakarite

marire tetahi pakeha whakaaro tika hei

tango i nga moni reti, mana hoki e wahi ka

hoatu ki a koutou tetahi wahanga, ko tetahi

ka hoatu ki te tangata nana i homai te moni

ki a koutou; a ka rite aua moni heoi ano

te mahi, ka hoki ano ki a koutou te ritenga

o nga reti.

Ka matu, me ata ropu koutou ki te

painga o aku korero; a ko te tangata e

hiahia ana kia peneitia he tikanga mona

mana e haere mai ki au ki Nepia nei kore-

rorero ai tatou ko tetahi o nga roia me i

kore e kitea e tatou he tikanga. He pa-

rau noa atu tenei naka ki a koutou;

kei a koutou ano ia te whakaaro. "Ki

au nei he tikanga pai ia; ko taku tika-

nga ia hei oranga moku i nga wa o te

mate.

Na to koutou boa tawhito.

Na te KARINI.