|
|
TE WAKA MAORI O NIU TIRANI.
KO TE PARAONE, KAI-WHAKAAHUA TANGATA, KARATITONE RORI, KIHIPONE.
Ko etahi tu ahua te 10s. mo te mea kotahi; te 15s. te utu mo nga ahua e ono; ki te mea ka mahia kia te kau ma rua ahua, ka te 12 ano herengi te utu. Tetahi tu ahua e 5s. mo te mea kotahi; ka ono ahua, ka te 10s. te utu; te kau ma rua ahua, ka te 12 ano herengi te utu. Ka mahia te ahua ka homai tonu te moni, kaore e pai te nama.
A. W. PARAMOPIRA, ROIA, KIHIPONE.
He tangata haere ia ki te Kooti i Kihipone, i Omana, i Uawa, ki te whakahaere i nga mahi Maori i roto i aua Kooti. E tae ana hoki ia ki te Kooti Whenua Maori. Ke homai nga korero ki a TEONE PURUKINI, ________________________Kai-Whakamaori.
KO TAMATI URENE E MEA atu ana kia rongo mai nga tangata katoa, katahi ano ia ka hoki mai i Akarana me ana tini TAONGA RAUMATI he mea ata whiriwhiri nana mo tenei kainga no roto i nga tino taonga pai o te koroni katoa, ara he mea
WHAKAPAIPAI WAHINE, NGA MEA WHATU KATOA, ME NGA KAKAHU MO TE TINANA,
Ko te utu e rite tonu ana te ngawari ki to Akarana, ki te Kihi- pone hoki.
HE KAHU TANE, HE KAHU WAHINE MO ROTO. Nga mea katoa mo te Hoiho, he Kahu whakapaipai, he Tokena, nga Tim* mea rawe a te Pakeha, he Kariko, he Kaone, he Potae, he Kiapa, he Potae Wahine, he mea ahua hou katoa, ko te iti te utu e kore e taea e tetahi atu tangata te whai.
TAMATI URENE, KAI-HOKO TOA, MAKARAKA.
TAKUTA PURAKA. HE panuitanga tenei naku, na TAKUTA PURAKA, ki nga tangata Maori katoa o te takiwa o Turanga. E hoa ma, tena koutou. Kua tae mai ahau ki konei ki te mahi i nga mate katoa o nga turoro Maori. Ko taku mahi tena i nga tau e rima kua pahure ake nei, i au e noho ana i Hauraki i Ohinemuri. Ko au te takuta o nga rangatira me nga tangata Maori katoa o aua takiwa, ko Te Hira, Tukokino, Te Moananui, ara ratou katoa. Kei au nga rongoa katoa hei hoko ki nga Maori. Ko taku whare te whare i nohoia e Paati, kai-hanga pu i Kihipone i te rori nui e tika ana ki uta.
KO ATENE RAUA KO WEHITANA (Ko Houra i mua ai). KO te Whare ngawari rawa tenei te utu o Haake Pei katoa mo nga Tera hoiho, nga Hanehi, Tera-pikaunga, me era tu mea katoahe pai hoki te hanganga. KEI NEPIA, KEI HEHITINGI HOKI (Heretaunga).
HAERE MAI! HAERE MAI! KIA whiwhi koutou ki te Puutu kaha rawa i te Whare o TEKUPA RAUA KO KIRIWHINI. (Ko Te Pereki anake i mua ai). He mohio rawa aua Pakeha ki te tui Puutu, he kiri pai anake s raua kiri e tangohia ana. Ko te whare tena e ata ruritia ai o koutou waewae kia rawe ai nga puutu. Ko te whare puutu whakahihi rawa tenei. He puutu tere haere etahi i nga taha; he Puutu Werengitana, he hawhe Were- ngitana etahi, he Puutu kore e uru te wai, me nga tu puutu katoa atu, he mea tatai te waewae, muri iho ka tuia nga pu- utu. Kia kotahi tau tinana e takahia ana a raua puutu, e kore e pakaru. KARATITONE RORI, KIHIPONE. KIHIPONE MIKA PARAOA KOROHU NEI.
HE PARAOA PAI RAWA kei reira e tuna, ko a W Tohu (Parani nei) o taua paraoa he Kani Porowhita. He Tino Paraoa, He Paraoa Papapa, He Papapa tonu, He Witi whangai Pikaokao.
Me Moni tonu; me whakarite ke ranei" Noho maaha ana, haere maaha ana. " NA KINGI MA. NAHIMETI MA. KAI-HANGA WATI, KARAKA HOKI, KEI tetahi taha o te rori i te hangaitanga M te Peek o Atareeri, Karatitone Rori, Kihipone.
He tangata hanga ratou i nga Wati pakaru, me nga Karaka, me nga Whakakai, me nga mea whakapaipai pera katoa. He tini o ratou Wati Koura, Hiriwa, mo te Tane, mo te Wahine hoki. Kia kotahi tau tinana e haere ana e kore e kino. He nui nga mea whakapaipai katoa kei tana Whare e tu ana.
KO TE METI, KAI TUI PUUTU, HU HOKI, KARATITONE RORI, KIHIPONE, Kei te taha o te Toa o Hame Tiwingitone.
E MAHIA ana e ia ki te Mihini he taha tere haere ki nga puutu tawhito. E mea ana ia kia matakitakina ana puutu kore e uru te wai, kaore he hononga o te tuinga, he mea rawe ia mo nga tangata Ruri Whenua, me nga tu tangata pera.
Ka tuia e ia mo te utu iti nga Puutu me nga Hu mo te Kanikani, mo te Haere, mo te haere ki te Pupuhi manu, me nga Puutu tere haere hoki nga taha.
He Ora mo te waewae, he Rawe, he Ataahua, tana mahinga. KO WHERIHI RAUA KO PITI. E MEA atu ana ki o raua hoa Maori katoa o Turanga kia rongo mai ratou he tangata hoko raua i te Witi, te Taewa, te Purapura patiti, me era atu mea pena katoa, ina mauria mai ki to raua whare i Kihipone. E kore e rahi ake te moni a etahi Pakeha i ta raua e hoatu ai mo aua tu mea.
Tetahi, he tangata makete raua i nga Hoiho, Kau, Hipi, Whare, me nga taonga noa atu a te tangata. Ka hiahia etahi Maori ki te tuku i etahi mea pera kia akihanatia, ara kia maketetia, me haere mai ki a raua ma raua e mahi Ko raua hoki nga tangata e manaakitia ana e te Pakeha katoa ki runga ki taua mahi- he tika hoki no to raua mahi.
KARATITONE RORI, KIHIPONE. PANUITANGA.
KO nga Rangatira e haereere mai ana ki Werengitana, a, e Mahia ana kia pai he kakahu, mo ratou, pai te kahu, pai te tuhinga, pai te utu, na me haere mai ratou ki te ta- ngata e mau nei tona ingoa ki raro iho. He tini noa nga kakahu pai kei a ia; he mea hanga etahi nga Koroni, he mea hanga etahi Rawahi. ERUERA WIRIHANA, TEERA TUI KAHU, RAMITANA. KI, WERENGITANA. |