|
| |||||||||||||
2
| [NAMA 24. O TE TAU 2.] TE PUKE KI HIKURANGI, PEPUERE TAITE 15th 1900. [Wharangi No. 3]
roto i nga Karaipiture tapu a te Atua ora, ma
reira ano e whakaatu mai kia tatau te tika,
te he o aua Hahi o te ao e kite, nei tatau, he
mea nui tenei hei whakahaere ma nga ma-
tauranga Karaipiture matauranga rawaho .
ranei; he mea tika ano kia kimihia te ora mo
te wairua e tatau. Tenei hoki te koa nei,
te hari nei te ngakau kua hoki mai ano to
tatau Kawanatanga ki runga ki o ratau no-
hoanga Kawanatanga; me te tini o nga tura-
nga Mema o nga, waahi o nga Motu e rua nei,
kua nohoia e nga Mema e tautoko ana i to
tatau Kawanatanga. Na i roto i tenei hari-
nui, kua nui ake taku koa mo to tatau wha-
naunga mo Timi Kara, kua eketia nei e ia te
nohoanga Minita Maori o te Whare Pareme-
ta o te Koroni; katahi pea Ua hangai a tatau
haere ki tona aroaro i naianei; e kore hoki e
kiia i a ia e tu ana i runga i tera turanga Mi-
nitatanga ona, he tu hangai tera tuunga ona
ki runga i a tatau, ake whakaaro. Engari
tenei, ka hangai kia tatau; waiho ra kei nga
hiahia o tatau ma te tikanga, e mohio ai ta-
tau ka ora ranei tatau; ka takoto tonu ranei
hei Tupapaku ma te mate nei, ma te Kohiki-
ko; he ahakoa, whakamataua to tatau wha-
naunga, ki nga mea tika ano. kana ki nga
take taimaha he ranei; kia mahara e 3 ano
tau e tu ai ratau i to ratau turanga Kawana-
tanga i naianei. Ina hoki tenei Poai ka
whakaneke ki te taha mataki ai kia kite,
mehemea ka pewheatia mai aku ake take e
koromeke nei i roto i tooku ngakau; te mahi
he horahora atu kia raua ko tena Pirimia i
enei Paremata kua hori nei, kia whakama-
kohatia; heoi ano te kupu i taka mai ki te
aroaro ae ac; a e koromeke nei ano; kaati ka
whai i naianei kia tutaki te otinga o taua
kupu nei o ae, kia whiwhi i naianei, kia tae
ranei ki te kore rawa atu.
Na he mea atu tenei ki te hunga i tu ki te
turaki Kawanatanga, ki te whakatete turanga
Meina ranei o te Paremata o te Koroni kua
hori ake nei; koi pouri te ngakau mo Le hi-
nganga, i taua mahi taimaha, pera hoki te
kupu ki nga tangata tautoko i nga Meina i
hinga nei, ahakoa Wahine Taane ranei. E-
ngari me tahuri katoa mai tatau ki to ata
whakahaere i nga take, e hiahiatia ana e ta-
tau, e te hunga tautoko i te Kawanatanga
nei, me te hunga turaki, me kore e taea etahi
huarahi e whiwhi painga ai tatatu Tahuri
hoki tatau ki te awhina i o tatau Mema ano
kua hoki nei ano ratau ki o ratau turanga o
te Paremata; ki te hoatu i a tatau hiahia ake,
me te hiahia a te Iwi nui tonu o te Maori;
kia kore rawa mai, i whakatau ano ki te
mahi, kia tutuki ai nga. kupa a te taha turaki
me te taha tautoko ki le pai ki te kino ranei
ki te mate ki te ora ranei.
E whakaaro ana ahau he mea tika kia no-
ho he Komiti whiriwhiri mo o tatau Mema
tokowha nei i tenei tan hou; hei whakahaere
atu i nga kupu e tika ana hei hoatu kia ra-
tau hei whakatakoto atu ki te aroaro o te
Kawanatanga o te Paremata ranei. E wha-
kaaro ana hoki ahau tera to tatau Minita
Maori a te Honore Timi Kara e tautoko i te-
nei take, hei whakarapopoto i nga tikanga
kia maina ai nga Mema Maori te whakahae-
re, me te Kawanatanga hoki; ahakoa i ahu
atu ia tatau i te Iwi Maori i ahu mai ranei i
te Kawanatanga i te Paremata ranei.
Na ko te tau tenei ki te whakaaro ake e
paahitia ai te Ture Whenua Maori i naianei.
Na kia takatu te whakaaro o nga matau-
ranga i naianei; me whakamatau id te wha-
kakotahi i a tatau whakaaro kia oti pai ai he
Ture mo tatau, me nga morehu o tatau
Whenua; ki te tino kore e taea te whakako-
tahi he whakahaere ma tatau, ki tetahi
tekiona o te Ture, me waiho ma te Kooti
Whenua Maori e whakatau te hiahia o te. ta-
ngata kia hoko, kia herea ranei te Whenua i
runga i te whakaaro a te tokomaha o te Ti-
whikete o te Karaati ranei o etahi atu puka-
puka whaimana ranei.
Ma tenei e whakatutuki te hiahia hoko o
nga mea hoko, me te hiahia o nga mea kore
e pirangi ki te hoko; ki te whakaaetia tenei
ahua e kore tatau e raruraru nao te Ture nei,
haaunga etahi atu hiahia o te tangata ka
taea te whakatikatika tera ; ki te oti tenei te
hoko te kore e hoko te whakahaere he teki-
ona hei whakatutuki i aua take e rua nei,
penei kua oti tonu ake tenei raruraru o tatau.
Na, kua kite ahau i te panui a Mangaka-
. hia e whakahau ana kia pootitia ano nga
Mema mo te Paremata Maori o te Koroni o
te Iwi Maori. E patai atu ana ahau ki a
. Mangakahia, mehemea kua tu nga Mema?
me tuku e ia ki te Pepa reo Maori kia wawe
te mohiotia, ko wai ma anake aua Mema ?
a ko e whea takiwa kua tu nga Mema? ko
e whea takiwa i kore e tu he Mema? a,
a whea tu ai te Paremata Maori o te Koroni ?
a, ka tu ki whea taua Paremata i tenei tau ?
Na H. T. Whatahoro. 1 Pepuere, 1900. Ruatoki Hanuere 26th 1900. Kia Purakau Maika, Etita o "Te Puke Ki Hikurangi" E hou tena koe taia atu aku kupu torutoru ki to tatau "Puke" hei titiro ma nga hoa aroha i tenei motu mo te matenga o to- ku matua me tana Mokopuna, i mate i te 24 o Hanuere 1900, kotahi ano te ra i mate ai raua, tenei tangata tapatahi ana whakaaro ki te whakapono ki te awhina i te tangata ara i te pani me te rawakore, heoi i pau nga ma- unga te poroporoaki-ki runga i taua Kau- matua Maungapohatu ta te maunga, koi nei te tangata tuarua, ko Huiarau, tuatoru ko Ma- nanoaru ko nga maunga, e raa i haore i ru- nga i nga kupa a ona Tipuna tona maunga ko Maungapohatu me te whaimana, hui ka- toa a Tuhoe ki te mihi i tana Kaumatua, me ona taonga whai Ingoa patu Pounamu ko te Heuheu ko Marewai-ite--rangi, me nga haki o mua mai o te wa ano e pupuru Whenua ana, ara nga haki o mua atu i te Kiingitanga tae noa ki nga haki o te mana o to tatau Ku- ini i rere katoa i te ra i mate ai a te Ahitara- iti, i puta ona Waka e wha Matatua te Ara- wa Tainui Takitimu, notemea kei a Hireia i moe ia te Uriwaho ko Purua, i moe ia Rere- kai ko to Panaiwaho otiia to Wahine tuatahi ko te Matakainga, na Rerekai ko to Panai- waho tetahi o te Rangi naana ko taua Kau- matua, he tangata pai rawa tenei, he nui te puori i pa ki ona hapu me iu mamae ki ona hapu me ona Iwi katoa. Heoi To Tuhi Pihopa. PANUI Mu TE HUI O TE KOTAHITANGA. Ohinemutu. Hanuere 17 1900. Kia Maika Purakau Etita o te ''Puke Ki Hikurangi," e pa tena koe, ara, koutou katoa kia ora koe me to Komiti whakahaere o te "Puke Ki Hikurangi," E hoa mau o uta atu ki runga ia te ''Puke" hei hari atu ki nga Marae o nga Motu e rua nei, o Aotearoa me te Waipounamu, kia mohio ai nga reo nga Hapu, nga Iwi, ko te hui o te Kotahita- nga i tuturu nei ki te Tiriti O Waitangi, kua nukuhia mai ki Rotorua nei, hei te 15 o nga ra, o Maehe. Ko to ra e puare ai te Parema- ta o te Kotahitanga ki Rotorua nei, hei to 15 o nga ra o Maehe, i te 10 a. m. i te awatea Heoi ano. Na: Te Otimi Tikitere, Rapaere Ngaka- irau, Okiwi Ngataro, Taekata te Tokoehi, Hira Rangimatini, Mikaere Hikurangi, Te Koki Nohoroa, Te Meihana te Putuangaanga Manahi Tumatahi, Te Arakau Hapeta, He- mi te Tupara Tokoaitua. Heoi ano na te Komiti o te hui, (Written by W. Simon Hon, Sec of the Committee.) Takurua. Martinborough Pepuere 15th/900. Ki te Etita o te "Puke Ki Hikurangi" Tena koe me o hoa mahi i to tatau taonga, ma nga manaakitanga u te runga rawa kou- tou e tiaki e manaaki, i roto i nga tini aitua inaha e peehi nei ia tatau, kaati te mihi. Tenei kua hoki mai ahau i te tangihanga ki to tatau Tupapaku, ara, kia Raharuhi Tu- hokairangi, tetahi tino tangata Rangatira o roto o to tatau takiwa, e uru katoa ana ia ki roto ki nga tatai Rangatira o Ngaati Kahu- nganu, ko ona Hapu i eke katoa ki runga i a ia, he nui te pouri ki tona wehenga atu i roto i te Iwi, he nui hoki nga take i whakahaere- tia i roto i tana ra, nga take e pa ana ki tona tinana ake, nga take e pa ana ki tona lwi ake, ara, ki nga morehu o Wairarapa nei, tetahi o nga take i pa ki akoe kia te "Puke," ara, ke tetahi o nga take a Purakau, kia tirotiro te Iwi ki a koe, kaati ko au te mea i eke ki runga tautoko ai, ko taku tautoko tenei: E gai ana au ki tenei take, notemea kua kite au he taonga nui tenei, ara, to tatau "Nupepa," heoi ano te waahi e titiro iho nei
|